Instalacja gazowa w domu jednorodzinnym

Ogrzewanie gazem to wysoki komfort oraz bezobsługowe użytkowanie, które jest również przyjazne środowisku naturalnemu. Jednak wiele osób obawia się instalacji gazowej w domu. Problematyczne zazwyczaj są koszty montażu i eksploatacji tego typu źródła energii oraz pytanie o bezpieczeństwo. Co powinniśmy wiedzieć przed wyborem instalacji grzewczej oraz jak nie dać się zaskoczyć wymaganiom - oto kilka rad.

Instalacja gazowa 

Rodzaje instalacji gazowej

Gaz należy do grupy tak zwanych konwecjonalnych paliw energetycznych. Cieszy się on dość dużą popularnością wśród prywatnych inwestorów. W domach jednorodzinnych gaz wykorzystuje się do ogrzewania budynku oraz c.w.u., a także - i to w największej mierze w kuchennych płytach grzewczych.

fot.: De Dietrich - naścienny gazowy kocioł kondensacyjny MCR Home

Gazowa instalacja grzewcza może mieć dwie formy wynikające z postaci dostarczanego gazu:

• LPG - gaz płynny, który magazynuje się w zbiorniku umieszczonym na zewnątrz budynku. Choć jest to drogi sposób ogrzewania to raczej nie sprawia większych trudności w obsłudze
• gaz ziemny - ten sposób ogrzewania możliwy jest tylko w przypadku, jeśli koło budynku przebiega sieć instalacji gazowej

Instalacja gazowa domu jednorodzinnego stanowi układ przewodów i urządzeń prowadzonych na zewnątrz i wewnątrz budynku i składa się z:

• przyłącza poprowadzonego od gazociągu,
• kurka głównego,
• dopływu rozdzielczego,
• szafki gazowej z gazomierzem
• pionu
• przewodów użytkowych, skierowanych do urządzeń gazowych

Za miejsce początkowe instalacji uznaje się połączenie z głównym kurkiem, który służy do odcinania tej instalacji od przyłącza. Natomiast zakończenie instalacji stanowią konkretne urządzenia gazowe.

 fot.: Ferro

Wykonanie wewnętrznej instalacji gazowej (od szafki gazowej) wymaga pozwolenia na budowę. Wyjątkiem są domy, które zawierają plan przyłącza gazowego w pozwoleniu na budowę.

fot.: Invena

fot.: DIAMOND

Kotłownia gazowa

Kotły gazowe mają to do siebie, że zajmują niewiele miejsca, nie wymagają obsługi, a miejsce ich montażu jest czyste. Są to najczęściej urządzenia wiszące o niewielkich gabarytach. Duże znaczenie ma tu moc grzewczej kotła. Najczęściej w domach mamy do czynienia z urządzeniami o mocy 30 kW, które można umieścić na dowolnej kondygnacji, w tym również w piwnicy. Najlepszym rozwiązaniem jest oddzielne pomieszczenie, ale taki wymóg nie wynika z przepisów prawa. Wybór miejsca najlepiej zaplanować zgodnie z miejscem występowania wprowadzenia przyłącza gazowego. Ustawodawca zastrzega konieczność zachowania wysokości pomieszczenia min. 2,2 m w nowych domach lub 1,9 m w modernizowanych. W praktyce ważniejsza jest kubatura pomieszczenia - dla dominujących na rynku urządzeń, czyli kotłów z zamkniętą komorą spalania powinno to być nie mniej niż 6,5 m³, a wysokość pomieszczenia powinna pozwolić na swobodny dostęp do pieca. Kotłownię gazową musimy też wyposażyć w niezamykany otwór nawiewny o minimalnej pow. 200 cm², który powinien znaleźć się na wysokości do 30 cm nam podłogą. Wyjątkiem są urządzenia podłączone do komina koncentrycznego powietrzno-spalinowego - tu wentylacja może być ograniczona do otworów w drzwiach. Wymagania dla kotłowni na gaz płynny są identyczne, z wyjątkiem wymogu by takie pomieszczenie znajdowało się powyżej poziomu terenu.

Domowe odbiorniki gazu

• kocioł gazowy (centralne ogrzewanie z funkcją podgrzewu wody użytkowej)
• podgrzewacz ciepłej wody użytkowej
• kuchnia gazowa
• kominek gazowy

fot.: Kondensacyjny gazowy kocioł wiszący Bosch Home Comfort

Przyłącze do sieci gazowej - wymagania

O pozwolenie na przyłącze do sieci gazowej należy zwrócić się do dostawcy gazu. Następnie składa się wniosek (każdy zakład ma swój formularz dostępny w zakładzie lub na stronie internetowej), w którym określa się warunki przyłączenia. Właściciele domów jednorodzinnych składają wniosek o określenie warunków przyłączenia dla podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci gazowej, przewidującego odbiór paliwa gazowego w ilości do 10 m³/h (w przeliczeniu na gaz ziemny, wysokometanowy). Oprócz wniosku należy dołączyć jeszcze mapę (w skali 1:500 lub 1:1000 z zaznaczoną lokalizacją szafki gazowej) do celów informacyjnych, kopię dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do korzystania z budynku wraz z oświadczeniem o prawie własności. W przypadku współwłasności lub budynków, których nie jesteśmy właścicielami należy dostarczyć zgodę włascicieli lub współwłaścicieli na doprowadzenie gazu do obiektu i zamontowanie w nim urządzeń gazowych. W ciągu 14 dni dostaniemy odpowiedź zakładu - jeśli wniosek zostanie pozytywnie rozpatrzony otrzymamy dokument "Warunki techniczne przyłączenia". Kolejny krok to złożenie wniosku o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci gazowej. Po złożeniu takiego wniosku przygotowywuje się projekt przyłącza gazowego wraz ze złożeniem zgłoszenia budowlanego do właściwego organu, np. starostwa.  Zakład gazowy ma 30 dni na rozpatrzenie naszego wniosku. 

fot.: SBS - rozciągliwe przewody gazowe KELLER oraz elastyczne przyłącze KELLER

Przyłącze gazowe - wykonanie

Budowę domowej instalacji gazowej powinno poprzedzić uzyskanie pozwolenia budowlanego oraz wykonanie przez uprawnionego projektanta projektu instalacji. W przypadku obiektów będących już użytkowanymi konieczne będzie uzyskanie opinii Zakładu Kominiarskiego.

W instalacjach gazowych stosuje się:

• rury twarde z miedzi, których grubość ścianek jest większa lub równa co najmniej 1 mm, czyli o średnicy od 28 mm. Mogą one być łączone poprzez lutowanie twarde, z wykorzystaniem kształtek miedzianych lub  z mosiądzu. Używane są jedynie w instalacji wewnętrznej
• rury stalowe bez szwu lub przewodowe ze szwem. Łączony się je za pomocą spawania (na zewnątrz) oraz łącznikami gwintowanymi z żeliwa białego (wewnątrz). Mogą być używane w instalacji wewnętrznej oraz zewnętrznej.

Wygodne w montażu i użytkowaniu elastyczne przewody wykorzystywane są coraz częściej w gospodarstwach domowych.
Z powodzeniem zastąpiły sztywne, mniej bezpieczne połączenia gazowe.

Zewnętrzny metalowy oplot ochronny wykonany ze stali nierdzewnej, który zabezpiecza stalową rurę wewnętrzną przyłącza gazowego, chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi. Rura wewnętrzna zaś wykonana jest ze stali kwasoodpornej austenitycznej, karbowanej na obwodzie radialnie lub spiralnie. Połączenie to zapewnia prawidłowe funkcjonowanie przyłączy.

Obrotowa końcówka uszczelniona na dwóch o-ringach pozwala na pełny obrót nakrętki bez utraty szczelności nawet po zamontowaniu przewodu.
Ułatwia to montaż kuchenki, skraca jego czas a także pomaga w utrzymywaniu czystości, dzięki możliwości swobodnego odsunięcia kuchenki bez obawy o szczelność instalacji.

fot.: Famas

Przyłącze gazowe należy prowadzić możliwie jak najprostszą i najkrótszą drogą przebiegającą prostopadle do granicy działki. Ważne jest by zachować bezpieczne odstępy od pozostałych elementów uzbrojenia działki. Wymagania dotyczące minimalnych średnic przyłącza niskiego ciśnienia to 4 cm, zaś średnica przyłącza dla domów jednorodzinnych i budynków zagrodowych powinna wynieść 2 cm (dla domów typu bliźniak 2,5 cm). Przejście przez przegrody ściany zewnętrznej budynku wykonuje się na wysokości co najmniej 0,5 metra od podłogi piwnicy w rurze osłonowej (tulejach ochronnych). Podobnie jest w przypadku przejścia przez ściany i sufity. W domu przewody należy prowadzić natynkowo - bez pokrywania ich betonem. W tym celu stosuje się specjalne obejmy. W przypadku wykorzystania rur stalowych dopuszczalne jest rozprowadzenie instalacji w bruzdach ściennych i pokrycie ich zaprawą tynkarską. Wazne by przestrzegać bezpiecznych odległości - pomiędzy kablami instalacji elektrycznej (gaz ziemny min. 10 cm powyżej przewodów elektrycznych, z kolei przewody z gazem płynnym muszą być zlokalizowane poniżej instalacji elektrycznej).

Przyłącze gazowe - właściwe użytkowanie

Każde łączenie w ramach instalacji gazowej wymaga uszczelnienia.  Najczęściej do tego celu wykorzystuje się taśmę teflonową lub pastę uszczelniającą. Wszystkie odbiorniki gazu powinny być wyposażone w specjalny trójnik, czyli kurek kulowy oraz tzw. wyczystkę. Ich rolą jest umożliwienie inspekcji oraz czyszczenie poszczególnych przewodów gazowych. Przewody rozdzielające między przewodami instalacji a odbiornikiem koniecznie muszą być sztywne. Wyposażeniem koniecznym jest gazomierz, który może być umiesczony w szafce na zewnątrz budynku lub w środku, ale nie w łazience ani w pomieszczeniu mieszkalnym.

fot.: Immergas - kocioł gazowy Victrix Tera                                fot.: De Dietrich - kompaktowy
                                                                                      kocioł Lumea MPX

System może działać równiez w różnych konfiguracjach, np. w połączeniu z układem solarnym czy pompą ciepła wykorzystywanymi do podgrzewu c.w.u. Układy hybrydowe to z pewnością rozwiązanie przyszłości, na które warto zwrócić uwagę.

fot.: Immergas - MAGIS COMBO hybrydowy system grzewczy z pompą ciepła i gazowym kotłem kondensacyjnym

Kotły gazowe - rodzaje

Kocioł gazowy to nowoczesne urządzenie grzewcze, które musi spełniać szereg wymagań. Od urządzeń grzewczych zasilanych na gaz oczekuje się niskiej emisji spalin, dobrej efektywności, możliwości łatwego i precyzyjnego sterowania, ale także kompaktowej budowy i możliwości równoczesnego przygotowania ciepłej wody użytkowej. Obecnie na rynku polecane są głównie kotły kondensacyjne, czyli takie, które odzyskują ciepło z pary wodnej, która wraz ze spalinami unoszona jest przez komin (ich sprawność zawsze jest ponad 100%).
 

Redakcja poleca >> Kotły kondensacyjne - zestawienie oferty producentów

Do instalacji ogrzewania podłogowego zaleca się wybór kotłów niskotemperaturowych. Ten rodzaj kotła ochroni instalację oraz pozwoli na obniżenie kosztów ogrzewania. Do tego musimy określić funkcje, które kocioł będzie realizował - samo ogrzewanie domu (kocioł jednofunkcyjny) lub ogrzewanie domu i wody (kocioł dwufunkcyjny). Ze względu na sposób działania kotły dzieli się na te z otwartą komorą spalania, gdzie tlen potrzebny do spalania pobierany jest z pomieszczenia, w związku z czym musi on być zamontowany w pomieszczeniu o kubaturze nie mniejszej niż 8 m³ z dopływem świeżego powietrza przez otwór o powierzchni co najmniej 200 cm² oraz z kratką wentylacji grawitacyjnej o takiej samej powierzchni. Mniejsze wymagania są wobec kotłów z zamkniętą komorą spalania, które mogą być umieszczone w dowolnym pomieszczeniu o kubaturze nie mniejszej niż 6,5 m³ z wentylacją grawitacyjną zakończoną kratką o powierzchni 200 cm². Za przepływ powietrza i spalin odpowiada wbudowany wentylator.
 

Sprawdź koniecznie >> Kocioł jednofunkcyjny czy dwufunkcyjny

CIEKAWOSTKA

Najbardziej zaawansowane osiągnięcie w dziedzinie gazowych kotłów kondensacyjnych reprezentują kotły gazowe pulsacyjne, które wykorzystują zasadę spalania gazu, opracowaną i stosowaną pierwotnie w silnikach lotniczych. Palnik w tego typu kotłach został zastąpiony komorą spalania, która w istocie jest silnikiem pulsacyjnym.

Jaki komin do kotłów gazowych

W kotłowni gazowej powinien znaleźć się komin ze stali kwasoodpornej. Mogą być one wykonane w technologii przewodów koncentrycznych (powietrzno-spalinowe) lub stanowić samodzielne przewody spalinowe. W pierwszym przypadku - najbardziej popularnym - mamy do czynienia z wewnętrzną rurą spalinową ze stali kwasoodpornej i osłoną zewnętrzną ze stali nierdzewnej lub aluminium, potrzebną do zasysania powietrza do komory spalania. Taki przewód należy wyprowadzić ponad dach, a dla kotłów do 21 kW może to być również otwór w ścianie zewnętrznej. Ważne by wychodził min. 0,5 od okien. Przy kotłach z samodzielnym przewodem spalinowym musimy zapewnić stały dopływ powietrza zewnętrznego do pomieszczenia, najczęściej jako otwór nawiewny.

                      fot.: Almeva                                    Komin-Flex

Jakie grzejniki do instalacji gazowej

Instalcja grzewcza zasilana gazem nie wyróznia się żadnymi specyficznymi wymaganiami co do stosowanych grzejników. Zawsze najlepiej jest dobrać modele z najwyższą sprawnością względem danego pomieszczenia. Warto również sprawdzić zalecenia producenta. Grzejniki miedziane oraz aluminiowe najlepiej przewodzą ciepło.

fot.: Instal-Projekt - grzejnik łazienkowy dostosowany do współpracy z kotłami gazowymi oraz orientacyjne parametry grzejników do domowej instalacji na gaz

Korzystanie z ogrzewania gazowego możliwe jest również w przypadku grzejników gazowych posiadających własny system odprowadzenia spalin przez ścianę. Delikatna emisja ciepła w połączeniu z precyzyjną regulacją temperatury daje nam efektywne ogrzewanie pomieszczeń, pełną niezależność od zasilania elektrycznego oraz system grzewczy bezpieczny dla środowiska.

Kominek gazowy w domu - podłączenie

Gazem można zasilać również kominek. Najcześciej jest to gaz sieciowy lub ze zbiornika. Trzeba jednak wykonać dodatkowy element instalacji w pokoju, w którym ma być kominek. Palnik gazowy we wkładzie kominkowym przeznaczony jest do spalania gazu ziemnego lub płynnego, a jego konstrukcja sprawia, że płomienie do złudzenia przypominają te powstające przy spalaniu drewna. Według przepisów budowlanych kominek zasilany gazemu wymaga podłączenia do sprawnego komina z wkładem ze stali kwasoodpornej. Wyjątkiem są kominki z zamkniętą komorą spalania, które wyposażone są w przewód powietrzno-spalinowy, wyprowadzony na zewnątrz przez ścianę budynku, odpowiedzialny za doprowadzenie powietrza do procesu spalania i usuwanie spalin. Podłączenie kominka do instalacji gazowej, podobnie zresztą jak innych urządzeń w domu na gaz, wymaga wizyty gazownika z uprawnieniami. 

Bezpieczeństwo

Każda instalacja jeśli jest poprawnie wykonana i użytkowana zapewnia bezpieczeństwo. Wśród podstawowych zasad jest zabezpieczenie przewodów przed korozją oraz staranne wykonanie połaczeń między rurami gwarantującymi ich szczelność. Kolejną bardzo ważną kwestią jest sprawna wentylacja w budynku. Prawidłowe poprowadzenie instalacji oraz jej techniczne warunki gwarantuje odbiór zakładu gazowego.
 

Odbiór instalacji jest obowiązkowy i polega na:

• sprawdzeniu zgodności wykonania instalacji z założeniami projektowymi, w tym protokoły kominiarskie dotyczące kanałów wentylacyjnych i spalinowych
• kontroli jakości wykonanych prac instalacyjnych oraz atestów użytych materiałów
• próbie szczelności poszczególnych elementów instalacji
   

Odbiór kończy się podpisaniem umowy z dostawcą gazu umożliwiającą użytkowanie instalacji. W trakcie korzystania z instalacji gazowej należy zadbać o coroczną okresową kontrolę. Obowiązek ten nakłada na nas Prawo Budowlane (Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm. - art. 62 ust. 1 pkt. 1c ustawy z dnia 7 lipca 1994r.).  Kontroli podlega stan techniczny instalacji gazowej oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).
 

Kiedy gaz jest niebezpieczny?

Gaz stwarza realne zagrożenie wybuchu jeśli jego stężenie w pomieszczeniu wyniesie od 5 do 15% całkowitej objętości powietrza (powyżej 15% nie dojdzie do wybuchu, gdyż będzie za mało powietrza, aby mogła zajść odpowiednia reakcja, ale niemożliwe będzie również oddychanie). W takim przypadku wystarczy maleńka iskra by doszło do wybuchu. Niebezpieczeństwo wynika również z faktu, iż dostarczany do domów gaz ziemny jest bezwonny i trudno wyczuć jego ulatnianie się.  W związku z tym bardzo dobra inwestycją jest wyposażenie domu w detektor gazu.

Proces pełnego spalania (każdego paliwa) wymaga dostarczenia odpowiedniej ilości tlenu. Jeśli warunek ten nie będzie spełniony może dojść do tak zwanego spalania niepełnego, którego efektem ubocznym jest wydzielania się niebezpiecznego dla zdrowia i życia tlenku węgla (czadu). Dlatego tak ważna jest sprawna wentylacja i stały dopływ świeżego powietrza z zewnątrz. Dla większego bezpieczeństwa warto zainstalować czujnik czadu.

fot.: Pascal - czujnik gazu GS 220 służy do wykrywania wycieków instalacji gazowych i nieszczelności urządzeń gazowych na gaz ziemny i płynny

Ogrzewanie domu gazem - drogo czy tanio

Ogrzewanie gazowe z całą pewnością należy zaliczyc do systemów przyjaznych środowisku oraz łatwych w obsłudze i czystych (nie brudzi się w domu). Często jednak wysuwa się argumet, że jest to drogi sposób dostarczania ciepła. Ile w tym jest prawdy? Czy ogrzewanie domu gazem rzeczywiście jest drogie? Przeczytaj koniecznie >> Koszt ogrzewania domu gazem - kocioł kondensacyjny