Dobór kominka do powierzchni domu

Kominki nie tylko stworzą niepowtarzalny klimat, ale ogrzeją cały dom, a nawet wodę. Coraz częściej w projektach nowych domów znajduje się kominek. Nie tylko ze względu na sentyment do żywego ognia, ale przede wszystkim na możliwość ogrzania kominkiem zamkniętym z wkładem całego domu, a w przypadku wkładu z płaszczem wodnym, nawet ciepłej wody i systemu c. o. Przyjemne z pożytecznym to główna zaleta ogrzewania kominkowego. Rosnące ceny gazu i oleju przyspieszyły poszukiwania konstruktorów i dzięki temu powstały kominki, które są nie tylko ozdobą salonów, ale przede wszystkim źródłem tańszego ciepła.

Dobrany do domu

Warunkiem poprawnego działania ogrzewania kominkowego, jest odpowiednia lokalizacja komina (najlepiej w centrum budynku), układ poszczególnych pomieszczeń, odległości i sposób prowadzenia kanałów powietrznych, umiejscowienie kratki w pomieszczeniu, rodzaj zastosowanych materiałów. Ale najważniejszy jest wybór odpowiedniego urządzenia grzewczego, przystosowanego do pracy ciągłej, charakteryzującego się dobrymi parametrami grzewczymi.

Precyzyjnie dobrać trzeba moc kominka do powierzchni domu. Jeśli kominek będzie zbyt słaby, będziemy do niego wrzucali drewno w ogromnych ilościach, a efekty będą mierne. W niewielkich domach, o powierzchni 100-200 metrów kwadratowych, ciepłe powietrze może rozchodzić się samoczynnie, grawitacyjnie. Czasem dla lepszej cyrkulacji stosuje się krótkie odcinki przewodów wentylacyjnych, usprawniających przekazywanie ciepła. W większych domach najczęściej stosuje się system wymuszony turbiną elektryczną, która tłoczy ciepłe powietrze z kominka do kanału nawiewnego. Na zakończeniach kanałów, które mogą się znajdować zarówno w ścianach, jak i w suficie, umieszcza się kratki wentylacyjne z regulacją lub anemostaty. W taki sposób, w zależności od rodzaju zastosowanego obiegu powietrza, kominkiem zamkniętym można ogrzać od kilku do kilkunastu pomieszczeń.

Dystrybucja gorącego powietrza z kominka - system DGP

Działanie systemu dystrybucji gorącego powietrza jest bardzo proste. Ogień w kominku rozgrzewa wkład kominkowy, który z kolei, dzięki swojej konstrukcji bardzo wydajnie oddaje to ciepło powietrzu, które znajduje się w jego pobliżu. Powietrze to napływa poprzez specjalny kanał nawiewny, jak również poprzez szczelinę miedzy obudowa a wkładem kominkowym, czy też przez kratki w kapie kominka. Powietrze jest również ogrzewane od rury spalinowej odprowadzajacej produkty spalania drewna do komina (dopalanie sie gazów powstajacych w skutek destylacji drewna może nagrzewać rurę nawet do 700°C) rura ta, zwłaszcza jeśli posiada specjalne ożebrowanie – bardzo wydajnie oddaje ciepło. Ogrzane w ten sposób powietrze jest transportowane za pomocą systemu nawiewu DGP do różnych pomieszczen w budynku. Należy tu wspomniec, iż kominek bez systemu DGP (a wyposażony we wkład lub kasete kominkowa) bedzie również pełnił funkcje grzewcze, beda one jedynie ograniczone do ogrzewania pomieszczenia w którym sie znajduje – powietrze ogrzane w kapie kominka będzie nawiewane za pomoca kratek bocznych i czołowych w obudowie kominka.

Zobacz także: Ogrzewanie domu kominkiem - vademecum

Z płaszczem wodnym

Istnieją też kominki z płaszczem wodnym, czyli wkładem o podwójnych ściankach, z przestrzenią pomiędzy nimi wypełnioną wodą. Ów płaszcz wodny otacza palenisko ze wszystkich stron poza ścianą frontową, gdzie znajdują się drzwiczki, a woda przepływając między ściankami odbiera ciepło z kominka i przekazuje je do instalacji grzewczej.

Kominki z płaszczem uzupełniają rynkową ofertę ogrzewania domu energią uzyskiwaną z drewna. Dają ponadto możliwość podgrzewania wody nie tylko do celów użytkowych, ale również do sieci centralnego ogrzewania. Dlatego najchętniej z możliwości ich zainstalowania korzystają właściciele domów, którzy albo do tej pory kominka nie mieli, albo chcą w tańszy sposób wykorzystać funkcjonujący system c. o. Zamiast ogrzewać dom kominkiem poprzez system kanałów powietrznych, które dopiero trzeba by wykonywać, mogą wodę z płaszcza wodnego skierować do kaloryferów i mieć równie ciepło, a w dodatku wygodniej i bez ponoszenia kosztów na nową instalację. Bardzo istotną zaletą kominków z płaszczem wodnym, jest fakt, że drewno przykłada się do niego zaledwie dwa razy na dobę. To powoduje, że eksploatacja jest znacznie tańsza i nieporównywalnie wygodniejsza. Nie ma potrzeby „dyżurowania” przy kominku, a ciepłą wodę i ciepłe kaloryfery mamy cały czas. Niektóre kominki mają specyficzną budowę wewnętrzną, odpowiednią wielkość płaszcza wodnego i bardzo wysoką sprawność, wynoszącą 78 proc. To powoduje, że wystarczy tak niewielka ilość drewna, by mieć dobrze ogrzany dom, ciepłą wodę i znaczące oszczędności.

Nie bez znaczenia przy wyborze kominków z płaszczem wodnym jest i to że wiele z nich pracować może w systemach zintegrowanych z innymi urządzeniami grzewczymi, np. opalanymi gazem lub olejem opałowym, pompami ciepła, solariami. Montując odpowiednie połączenia hydrauliczne oraz stosując niezbędną aparaturę kontrolno-sterującą, można korzystać z kominka, który całkowicie zastąpi lub uzupełni ogrzewanie pochodzące z układu grzewczego podstawowego.

Przez większość zimy oraz wiosną i jesienią kominek może być jedynym źródłem ciepła. Tylko wtedy, gdy mróz jest siarczysty, wspomagamy się kaloryferami. Gdyby kominek miał płaszcz wodny, również wtedy moglibyśmy ogrzewać dom tanio, mając w dodatku ciepłą wodę z tego samego źródła. 

Porównanie kosztów ogrzewania kominkiem z innymi sposobami uzyskiwania ciepła potrzebnego do ogrzania domu wypada – zdaniem użytkowników – zdecydowanie korzystniej dla kominka. Za cały sezon grzania kominkiem płacą tyle, ile inni za dwa miesiące grzania gazem. Drewna nie należy jednak kupować w ostatniej chwili, gdyż jest ono droższe, trudniejsze do zdobycia i mokre, ale w maju, by zdążyło wyschnąć i gdy jest tańsze. Podczas sezonu spalaniu ulega 10 - 12 kubików drewna. Kominek to nie tylko najcieplejsze, ale i najprzyjemniejsze miejsce w całym dużym domu, tu skupia się życie towarzyskie, tu wygrzewają się koty.

Jakie drewno stosować?

To najtańsze absolutnie nie nadaje się od razu do palenia, a jedynie do sezonowania. Na taki zakup pozwolić sobie może tylko ktoś, kto ma do tego warunki. Na drewnie, które od razu musimy spalić w kominku nie warto oszczędzać. Z suchego uzyskać można znacznie więcej energii. Tańsze i mokre najpierw odparować musi wodę, dopiero potem jakieś ciepło zostanie przekazane do instalacji. – Gdybyśmy do dwóch identycznych kominków dali drewno mokre i suche, mokre wypali się po godzinie, półtorej, natomiast suche będzie się paliło siedem godzin dłużej – zapewniają specjaliści, wbrew obiegowym opiniom, że suche pali się szybciej.  Na odpowiednie wysuszenie drewna nie wystarczy jeden sezon. Potrzebne są przynajmniej dwa lata i to przy odpowiednim przechowywaniu. Drewno pocięte na małe kawałki musi być przechowywane w miejscu przewiewnym, mieć odpowiednie zadaszenie, nie może przylegać do ściany budynku. Samodzielne prawidłowe sezonowanie jednak się opłaci, bo mamy pewność, że mamy drewno suche, że nikt nas nie oszukał, wmawiając wysoką jakość towaru.

Ponieważ coraz więcej osób do ogrzewania wykorzystuje kominki, znacznie wzrósł popyt na drewno. W tej sytuacji nie tylko trudniej go zdobyć, ale pojawili się również nieuczciwi przedsiębiorcy, próbujący sytuację wykorzystać różnymi sposobami. Najlepszym wyjściem jest zakup w nadleśnictwie lub na miejscu w firmie, gdzie drewno ułożone jest w pryzmy, gdzie widzimy ile kupujemy i gdzie możemy być świadkami załadunku. Doświadczeni użytkownicy kominków twierdzą, że najbezpieczniej pilotować zakup i transport od początku do końca.

Właściciele kominków chętnie palą bukiem. Jest twardy, pali się długo i daje dużo ciepła, bo jest drewnem kalorycznym. Nie warto korzystać z polan z drzew iglastych, bo palą się szybko, mają dużo żywicy, substancji smolistych, które zalepiają nie tylko szybę wkładu kominkowego, ale również przewody, poza tym pali się mocno iskrząc, co zawsze jest niebezpieczne. Pierwszą pozycję w tabeli ciepła dawanego przez drewno z jednego decymetra sześciennego zajmuje grab. Na kolejnych miejscach są: dąb, jesion, klon, brzoza, wiąz, buk, wierzba, jodła, olcha, modrzew, osika oraz lipa i topola, które dostarczają zaledwie połowę tej energii, którą uzyskać pozwala grab.

Zobacz także: Drewno do kominka - jakie najlepsze

Ile to kosztuje?

Choć rosną nie tylko ceny gazu, ale i ceny drewna, użytkownicy i specjaliści branży ciepłowniczej zgodnie twierdzą, że porównując wydatki na ogrzanie domu od października do końca kwietnia, ogrzewając kominkiem zamiast gazem, zyskują 40 proc. oszczędności. Dla przykładu, za sezon grzewczy w średniej wielkości domu ogrzewanym gazem i prądem - za gaz zapłacić trzeba od 1300 do 1800 zł. Przy ogrzewaniu mieszanym, olejowo-elektrycznym, olej pochłonie 6400 zł, prąd 1000 zł. Jeśli jedynym źródłem energii jest prąd, kosztowało nas to będzie 1900-2000 zł. Gdy elektryczność uzupełni kominek, rachunki za prąd oscylowały będą w granicach 1000-1500 zł, za drewno do kominka zapłacić trzeba od 300 do 900 zł. Użytkownicy kominków, które wykorzystywane są jako główne źródło ciepła zapewnili nas, że na drewno nie wydają w ciągu sezonu więcej niż od 600 do 1500 zł. Jeszcze taniej wychodzi palenie w kominku brykietami drzew liściastych.

Zobacz także: porównanie kosztów ogrzewania różnymi mediami

Warto wiedzieć

Nie należy sugerować się wyglądem wkładu kominkowego. Warto natomiast bardzo dokładnie sprawdzić wszystkie parametry urządzenia u kilku producentów, potem dopiero decydować się na wybór. Ponadto analizie poddać trzeba cenę. Okazać się wówczas może, że bardziej opłaci się droższy zakup, bo producent zawarł w cenie cyfrową automatykę sterującą pracą kominka, której w nieco tańszym kominku nie ma, a kupowana osobno jest nieporównywalnie droższe.

Kupując wkład kominkowy, dużą uwagę zwracać należy na jego sprawność. Za najwyższą w Europie uznawane jest 78 proc. i są na rynku polskim firmy mające udokumentowaną badaniami taką wielkość. Należy zwrócić uwagę na informacje mówiące o sprawności „do 78 proc.”, bo zazwyczaj oznacza to przynajmniej o połowę mniejsze efekty grzania i wyższe koszty eksploatacji.

W każdym kominku, na szybie, na ścianach, na półkach wodnych - w przypadku urządzenia z płaszczem wodnym - osadza się smoła. Jeśli nie zostanie w porę usunięta, nasz kominek będzie dłużej się nagrzewał, spali więcej drewna i w końcu przestanie być opłacalny. Dlatego decydując się na wkład, nie można nie zwracać uwagi czy został tak skonstruowany, by umożliwić dostęp pozwalający na jak najwygodniejsze czyszczenie. Niektórzy producenci zadbali o to, by skonstruować specjalny „czyszczak”, czyli ruchomą klapkę nad drzwiczkami, która pozwala utrzymać kominek w czystości, eliminuje dymienie i inne niedogodności.
Warto sprawdzić czy urządzenie z płaszczem wodnym, które kupujemy, ma zabezpieczenie chroniące przed przegrzaniem systemu, czy otworzy się odpowiedni zawór, pobierze wodę z sieci, przepuści ją przez wężownicę zatopioną w płaszczu i schłodzi kominek, by nic się nie stało z nim samym i instalacją.

Blacha, którą wkład kominkowy wyłożony jest od wewnątrz, powinna mieć grubość 5 mm. Ma wówczas odpowiednią trwałość, przez wiele lat nie przepali się. Często producenci stosują blachę cieńszą. Najlepsze są wkłady, które zarówno w środku, jak i na zewnątrz mają blachę 5 mm. To pozwala im wytrzymać odpowiednie ciśnienie. Nie powinna nas więc przerażać waga wkładu wynosząca 500, a nawet ponad 600 kg.
Warto dociec, czy wkłady kominkowe, które służyć nam mają do ogrzewania posiadają odpowiednie certyfikaty, badania, czy nie są to urządzenia „klepane w garażu”. Sprawdźmy czy mają serwis gwarancyjny i pogwarancyjny i czy najbliższy nie jest odległy od kilkaset kilometrów, bo wtedy trudniej będzie wyegzekwować jego warunki.